WIELCY KRESOWIACY - WACŁAW MICHAŁ ZALESKI

Był niezwykłym człowiekiem. Pierwszy Polak – austriacki gubernator Galicji. Przyczynił się do powstania we Lwowie Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.

Wacław Michał Zaleski herbu Dołęga, znany również pod pseudonimem Wacław z Oleska. Był synem szlachcica Filipa Zaleskiego i Marianny z Leńskich. Dzieciństwo spędził w Ohladowie w koło Radziechowa. W wieku 11 lat zmarła mu matka, a siedem lat później ojciec. Wacław ukończył gimnazjum, następnie studiował prawo i filozofię. Po otrzymaniu dyplomu prawnika został zaproszony do urzędu Gubernatorskiego Galicji, Pracował też jako prywatny nauczyciel. Pierwszy wiersz opublikował wieku 19 lat. Zaleski prowadził życie burzliwe. Zarobione pieniądze tracił na zabawy, karty, bilard. Nadszedł też czas refleksji. Zaczął pisać utwory patriotyczne. Wówczas powstały „Otucha”, „Wzbudzenie”, „Znak”, trzyaktowa tragedia „Młody adwokat”. Przekładał też dumki ruskie. W latach 1825–1827 wykładał na Uniwersytecie Lwowskim praktyczną geometrię.
W 1833 roku wydał we Lwowie „Pieśni polskie i ruskie ludu galicyjskiego”, w której zamieścił 1496 pieśni polskich i ruskich oraz 160 melodii zinstrumentowanymi przez Karola Lipińskiego, zapisanych alfabetem łacińskim za co otrzymał dobre recenzje. Publikacja ta, zyskała wysoką ocenę recenzentów i dała mu duża popularność. Wacław Zaleski pieśni ruskie uważał za dzieła literatury polskiej, tworzone w ruskiej gwarze języka polskiego. W 1835 roku poślubił Antoninę Antoniewiczównę, z którą miał synów Filipa i Józef i Antoniego. Dzięki majątkowi żony mógł rozwijać karierę społeczna. W 1841 roku małżonkowie nabyli, położony obok Złoczowa klucz Skwarzawa wraz z Lipnikami.
W 1945 roku Zaleski otrzymał nominację na radcę dworu i był zarazem kierownikiem referatu krajowego w kancelarii nadwornej w Wiedniu. Uczył też języka polskiego osiemnastoletniego Franciszka Józefa. 30 lipca 1848 roku został mianowany gubernatorem Galicji. Zabiegał o przywrócenia języka polskiego w szkołach i urzędach, utworzenia Rady Szkolnej Krajowej, opracowania projektu samorządu z Sejmem Krajowym. We wrześniu 1848 doprowadził do przeprowadzenia w Krakowie wyborów do Rady Miejskiej dzięki czemu udało się odsunąć od władzy austriacką generalicję.
Zmarł 24 lutego 1849 w Wiedniu w drodze do Warszawy. W kręgach politycznych sugerowano, że został otruty. Spoczywa w grobowcu rodzinnym cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Fot. autor: Hecht, Wilhelm, domena publiczna.