WIELCY KRESOWIACY - PRAŁAT ALEKSANDER CISŁO

Był wielkim kapłanem. Umarł jak męczennik. Wdzięczni parafianie postawili pomnik. Na tablicy epitafijnej napisano: „Żyłem, bo chciałeś, umarłem, bo kazałeś, zbaw, bo możesz”.

Aleksander Hipolit Cisło urodził się w Łubnie na Pogórzy Dynowskim. Był synem leśnika Józefa i Justyny z d. Pokorskiej herbu Pokora, gospodyni domowej. Aleksander był najmłodszym z ośmiorga rodzeństwa. Wcześniej przyszli na świat: Maria, Kazimiera, Wincenty, Konstancja, Jakub, Franciszek i Alojzy. Jeszcze przed założeniem rodziny, w roku 1829, Józef Cisło ukończył 3-letnią praktykę w dobrach księcia Dietrichsteina w zachodnich Czechach, gdzie zdał egzamin państwowy na leśniczego. Dzięki zaradności rodziców dzieci małżeństwa Cisłów mogły otrzymać staranne wykształcenie.

Kiedy Aleksander miał cztery lata, zmarła matka. W wychowaniu młodszego rodzeństwa pomagały ojcu córki Kazimiera i Konstancja. Najstarsza Maria była już wówczas siostrą zakonną u benedyktynek w Przemyślu, gdzie przyjęła imię Gertruda. Nauczała rachunków w Żeńskiej Szkole Głównej.

Dzieciństwo Aleksander spędził z Łubniu, gdzie też ukończył szkołę podstawową. Następnie podjął naukę w gimnazjum w Przemyślu. W międzyczasie zmarł ojciec Józef. Był teraz zdany tylko na siebie. Po maturze wstąpił do seminarium we Lwowie. 2 sierpnia 1882 roku przyjął święcenia kapłańskie w Katedrze Lwowskiej. Pierwszą placówką księdza była Dolina, u sędziwego kanonika Franciszka Berwida. Ksiądz Aleksander był bardzo aktywnym kapłanem. W styczniu 1886 roku za zasługi otrzymał krzyż z koroną. Kilka miesięcy później, 28 lutego 1890 roku, został mianowany kapelanem wojskowym. W listopadzie 1890 roku został administratorem w Tokach nad Zbruczem, która to rzeka wówczas rozdzielała Austrię i Imperium Rosyjskie. by w 1919 roku stać się rzeką graniczną Polski i Rosji. W 1904 roku został proboszczem Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Stryju. Objął tę parafię po ks. kanoniku Ludwiku Ollendrze. Posługiwał tu do 1944 roku. Nowy proboszcz angażował się w życie społeczne Stryja, dbał zarówno o parafian, jak i o kościół. Zakładał towarzystwa dobroczynne. Działał w zarządach, zajmował honorowe godności w stowarzyszeniach filantropijnych, gospodarczych i sportowych. Był prezesem stowarzyszenia „Gwiazda” i wiceprezesem stowarzyszenia „Czytelni Kolejowej”. Dbał o najbiedniejszych. Wspierał budowę zakładu dla sierot. W „Kalendarzu Stryjeńskim” z 1912 roku zamieszczono następującą notę o tym zasłużonym kapłanie: „Pasterz Czcigodny, składający niezbite dowody najgorętszej miłości bliźniego. Kapłan prawy, szlachetny, niosący chętnie ulgę i pociechę, szczery przyjaciel dziatek, którymi troskliwie się zajmuje w »ochronce«. Człowiek gołębiego serca i świątobliwy, cieszy się niezwykłą miłością wszystkich parafian i bez przesady powiedzieć można, że w Stryju ma tylko przyjaciół”.

Ksiądz Cisło dbał o wychowanie patriotyczne parafian. W październiku 1917 roku odbyła się z jego inicjatywy podniosła uroczystość wmurowania w zewnętrzną ścianę kościoła tablicy upamiętniającej setną rocznicę śmierci naczelnika Tadeusza Kościuszki. Prałat należał do ludzi odważnych. 11 listopada 1918 roku, podczas okupacji ukraińskiej odprawił Mszę świętą w intencji Ojczyzny. Kilkutysięczny tłum wiernych wypełnił świątynię i plac kościelny. Była to wielka manifestacja wiary i patriotyzmu. Po odzyskaniu niepodległości prałat pełnił też w Stryju funkcje kapelana wojskowego. Stacjonował tu od września 1921 roku do września 1939 roku 53 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych, który wchodził w skład 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. W 15-lecie powstania pułku, w lipcu 1934 roku, w Stryju miały miejsce uroczystości, w których dowódca 53 Pułku przyznał księdzu prałatowi Ciśle pamiątkową odznakę w uznaniu zasług dla wojska. Podczas okupacji ksiądz Aleksander Cisło ukrywał ludzi przed deportacją, wspierał ubogich, wypisywał „lewe” metryki chrztu dla osób pochodzenia żydowskiego. Sprawował ważne funkcje w archidiecezji. Jako kanonik honorowy wchodził w skład kolegium konsultorów, złożonego z piętnastu proboszczów.

26 lipca 1944 roku na wskutek bombardowania, ksiądz prałat Aleksander Cisło został ranny głęboko w obojczyk szkłem., Ranny prałat przez tydzień leżał w wilgotnej piwnicy, co spowodowało zakażenie rany i ataki sklerotyczno-sercowe.

Ks. Prałat Szambelan Papieski Aleksander Cisło zmarł 1 sierpnia 1944 roku w wieku 87 lat. Prawdziwie umarł jak męczennik. Spoczywa na cmentarzu w Stryju, Księża nakazali ludziom rozejść się do domów, a trumnę z ciałem śp. Ks. Prałata pospiesznie złożono w ogródku naprzeciw plebanii. Po kilkunastu dniach trumnę przeniesiono uroczyście na cmentarz stryjski, gdzie kapłan spoczął na wieki.

Ryszard Fraczek