WIELCY KRESOWIACY - JERZY DUSZYŃSKI

Wielki talent. Uważany za największego amanta polskiej kinematografii. Jego niezapomniane role to: Roman Tokarski w „Zakazanych piosenkach”, Stanisław Olszowski w „Awanturze o Basię” Witek Konar w „Skarbie”, Stefan Witwicki w „Młodości Chopina”, Kurkiewicz w „Mężu swojej żony”, dziennikarz w „Paragon gola”, włoski oficer w „Jak rozpętałem drugą wojnę światową”, Hans Frank w „Ocalić miasto” Niewiarowicz, prezydent miasta w „Doktorze Murku. Jego ostatnią wielką rolą filmową była postać Józefa Piłsudskiego w filmie „Śmierć prezydenta” w reżyserii Jerzego Kawalerowicza z 1978 roku.

Jerzy Duszyński urodził się 15 maja 1917 w Moskwie. Był synem Feliksa i Marii Kazimiery. Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu niepodległości, wraz z rodzicami i rodzeństwem powrócił do Warszawy, a następnie zamieszkali w majątku w Mińsku Mazowieckim. Po śmierci matki wychowywała go ciotka. Jerzy w 1935 roku ukończył I Gimnazjum Humanistyczne w Mińsku Mazowieckim i przez rok studiował w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie. Zafascynowany aktorstwem w 1936 roku podjął studia na Wydziale Sztuki Teatralnej Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej. Tu jako student stawiał pierwsze kroki na scenie wspólnie z Hanką Bielicką i Danutą Szaflarską. Z uwagi, że ojciec nie podzielał pasji syna, Jerzy sam zarabiał na studia, które ukończył w czerwcu 1939 roku. Wojna zastała go na planie filmu „Hanna” opartego na noweli Henryka Sienkiewicza, w reżyserii Józefa Lejtesa, którego produkcja została przerwana. Na scenie teatralnej zadebiutował 25 sierpnia 1939 roku w roli kuzynka ministra w „Genewie” w Teatrze Polskim w Warszawie. W latach 1939–1941 występował w Teatrze na Pohulance obok Hanki Bielickiej i Danuty Szaflarskiej. W 1940 poślubił Hankę Bielicką, z którą rozwiódł się w 1953 roku. Podczas okupacji pracował jako kelner w restauracji hotelowej. Kiedy Wilno zajęli Sowieci, występował w Wileńskim Polskim Teatrze Dramatycznym. Pod koniec 1944 roku przeniósł się do Białegostoku, gdzie grał na deskach miejscowego teatru. W swej karierze pracował w Teatrze Domu Wojska Polskiego w Łodzi, a następnie w teatrach warszawskich: Syrena, Narodowym, Ateneum, Klasycznym, Rozmaitości. W 1963 ożenił się z Heleną z Urbaniaków, z którą miał syna, Marcina.

Jerzy Duszyński zmarł 23 lipca 1978 w Warszawie, w wieku 61 lat na raka płuc,. Spoczywa w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

D. Szaflarska i J. Duszyński w „Spotkaniu”

Danuta Szaflarska & Jerzy Duszyński w filmie Dwie godziny

J. Duszyński i D. Szaflarska w Zakazanych piosenkach na okładce „Filmu” nr 9–10, 1947